Προέλευση: Αρχαία Αγορά, Ρ 3289
Διαστάσεις: ύψος: 7 εκ., μήκος: 10 εκ.
Περιγραφή
Πάνω σε πήλινο θραύσμα από κεραμίδι στέγης, έχει πρόχειρα χαραχθεί το graffito:
Δολίχου λίθο<υ>
νῖκαι
Φαίνεται ότι το τελευταίο γράμμα της πρώτης λέξης ήταν «Σ» και διορθώθηκε σε «υ», δεν έγινε όμως το ίδιο για το τελευταίο γράμμα της δεύτερης λέξης, καθώς δεν υπήρχε αρκετός χώρος.
Παρατηρήσεις
Πρόκειται για μια άτυπη λίστα από νίκες στον δόλιχο και στον λίθο. Στον δόλιχο, όπως ονομάζονταν ο δρόμος αντοχής, οι αθλητές έπρεπε να διανύσουν μια απόσταση 12 έως 24 σταδίων, δηλαδή περισσότερο από 2,4 έως 4,8 χλμ. αντίστοιχα. Όσο για τη νίκη στον λίθο, περισσότερο πιθανό είναι ο χαράκτης να αναφέρεται στη δισκοβολία, όπου το υλικό κατασκευής του δίσκου, εκτός από τον χαλκό, ήταν και ο λίθος, τουλάχιστον στα αρχαϊκά χρόνια, και ζύγιζε από ένα μέχρι τέσσερα κιλά. Μία ακόμα ωστόσο εκδοχή είναι η νίκη στον λίθο να αναφέρεται στην άρση βαρών, η οποία, αν και δεν αποτελούσε ολυμπιακό άθλημα, σύμφωνα με τον Γαληνό, ήταν ενδεδειγμένη άσκηση για τους αθλητές βαρέων αθλημάτων.
Μια πιθανή ερμηνεία λοιπόν του συγκεκριμένου graffito είναι η επιθυμία ενός αθλητή να θυμάται τις νίκες που σημείωσε στον δόλιχο και στον λίθο, δίχως όμως να καταγράψει το σκορ, τον χρόνο, τα κιλά ή την απόσταση, επιβεβαιώνοντας την ηθική αξία της νίκης και μόνο. Ήταν ένας τρόπος για να συντηρήσουν οι αθλητές ζωντανή στη μνήμη τη δική τους και των άλλων την ανάμνηση της νίκης, διατηρώντας μια μορφή αρχείου, ενός αυτοσχέδιου δηλαδή καταλόγου.
Συνοψίζοντας διαπιστώνεται ότι το αθλητικό ιδεώδες, η αγάπη των αρχαίων Ελλήνων για την άμιλλα, αντανακλάται όχι μόνο στους εγκωμιαστικούς ύμνους των ποιητών, στην τέχνη της διακόσμησης των αγγείων, στη γλυπτική, αλλά και σε ένα μικρό αυθόρμητο μήνυμα, σ’ ένα graffiti, το οποίο κατά κάποιο τρόπο μας αποκαλύπτει μια ιδιωτική στιγμή, την ματιά του ίδιου του αθλητή.
Ειρήνη Χατζοπούλου, αρχαιολόγος-μουσειολόγος, ΕΦΑ Πόλης Αθηνών / Θ-ΙΝΚ