Χρονολόγηση χαράγματος:9οςαι μ.Χ. κ.εξ.
Προέλευση: διάσπαρτος λίθος (ΑΜΔ 35892), Γυμνάσιο Δελφών, Αρχαιολογικός Χώρος Δελφών
Διαστάσεις λίθου: μέγιστο μήκος: 62 εκ., μέγιστο ύψος: 32 εκ., πλάτος 25 εκ.,
Διαστάσεις εγχάρακτων σταυρών: 17×17 εκ., 16×16 εκ. και 14x (μέγιστο) 14 εκ.
Περιγραφή
Ο λίθος φέρει στο εμπρόσθιο τμήμα τρεις εγχάρακτους ισοσκελείς σταυρούς, διαφορετικής τυπολογίας. Πρώτος από αριστερά εικονίζεται σταυρός της Μάλτας, εν συνεχεία ισοσκελής, σε κυκλικό πλαίσιο, και δεξιά ισοσκελής με πεπλατυσμένες απολήξεις, του οποίου σώζεται ολόκληρη μόνον η αριστερή κεραία.
Παρατηρήσεις
Η διαφορά της ποιότητας χάραξης μεταξύ των δύο πρώτων σταυρών και του τελευταίου είναι εμφανής, καθώς οι δύο πρώτοι αποτελούν προσπάθεια δημιουργίας αναγλύφου, ενώ ο τρίτος σχηματίζεται με χαμηλή και, σαφώς, λιγότερο επιμελημένη χάραξη. Επιπλέον, δεν είναι τοποθετημένος στην ίδια ευθεία, πιθανώς διότι χαράχτηκε αργότερα από τους άλλους δύο. Η τυπολογία της διακόσμησης αυτής εμφανίζεται συνήθως σε επιστύλια, σαρκοφάγους και ψευδοσαρκοφάγους.
Ο σταυρός της Μάλτας απαντά από το τέλος του 8ου– αρχές 9ο αι μ.Χ και μετά και κυρίως κατά τον 11ο αι μ.Χ. και έχει προστατευτικό-αποτροπαϊκό χαρακτήρα, ενώ ο σταυρός σε κυκλικά πλαίσια αποτελεί σύνηθες μοτίβο κατά τον 10οκαι 11ο αι μ.Χ. Επομένως, ο 9ος αι. μ.Χ αποτελεί terminus postquem για τη χρονολόγηση της χάραξης.
Μαριλένα Χρυσούλα Τσακουμάκη, αρχαιολόγος, ΕΦΑ Φωκίδος