Επιγραφές φυλακισμένων στο Ρωμαϊκό Forum

Οι επιγραφές βρέθηκαν στο κεντρικό από τα ΒΔ καταστήματα του Ρωμαϊκού Forum στην Αρχαία Κόρινθο, το οποίο, στους νεότερους χρόνους, είχε πάρει το προσωνύμιο «Μπουντρούμι» και φαίνεται πως είχε λειτουργήσει ως φυλακή κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Οι επιγραφές χρονολογούνται στον 5ο-6ο αι. μ.Χ. Στο παρόν παρουσιάζονται πέντε από σύνολο περίπου 23 επιγραφών. Οι επιγραφές είχαν χαραχθεί στις ασβεστολιθικές πλάκες στρώσης του συγκεκριμένου χώρου:

α) Ι 127 (IG IV2 3, 1271). Σωζόμενο ύψος: 62,5 εκ., σωζόμενο πλάτος: 72,5 εκ., πάχος: 6 εκ.

OC+ ἔσκουε (με απεικόνιση αυτιού ή λαβυρίνθου) ׀ + Κ(ύρι)ε βοήθι τοῦ δ ׀ ούλου σο(ῦ)

 

β) Ι 130 (IG IV2 3, 1276). Σωζόμενο ύψος: 47 εκ., σωζόμενο πλάτος: 51 εκ., πάχος: 7 εκ.

νικᾶ ἡ τύχι Γεοργίου κ(αι) Εὐμο ׀ ρφιας  +  Λεόμυθος ׀ + Κ(ύρι)ε ἀπόλεσον Λεωνιανό(ν) διὰ ׀ τινός ἰσήλθαμεν ὄδε

 

γ) Ι 140 (IG IV2 3, 1273). Σωζόμενο ύψος: 77 εκ., σωζόμενο πλάτος: 79,5 εκ., πάχος: 8 εκ.

׀ πόησον Κ(ύρι)ε · μό[ρ]ω κακῶ ἀπ[ο]θανέ τους

 

δ) I 143 (IG IV2 3, 1272). Σωζόμενο ύψος: 75 εκ., σωζόμενο πλάτος: 85 εκ., πάχος: 8 εκ.

Κ(ύρι)ε Ἰ(ησο)ῦ Χ(ριστέ) βοήθι τῶ δούλου σου ׀ Κοσμ(ᾶ) + ἀμήν +

 

Οι συγκεκριμένες επιγραφές φαίνεται πως δημιουργήθηκαν κατά τη δεύτερη χρήση των πλακών για τη διάστρωση του χώρου, κάτι που, σε ορισμένες περιπτώσεις, αποδεικνύεται και από τη χρήση των θραυσμένων σημείων ως οδηγών.

Όπως και σε άλλες επιγραφές προερχόμενες από τον ίδιο χώρο, ποτέ δεν αναφέρεται ο λόγος της φυλάκισης. Συνήθως αναγράφεται το όνομα του φυλακισμένου, κάποια προσευχή‒επίκληση προς τον Θεό για βοήθεια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, κατάρες εναντίον των κατηγόρων. Στις περισσότερες επιγραφές τα γράμματα είναι συνήθως χαραγμένα εκτός ευθείας ή και σε κάθετη σειρά (α), ενώ μπορεί να παρατηρηθούν και διαφορετικοί γραφικοί χαρακτήρες στην ίδια επιγραφή (α, β). Χαρακτηριστικό επίσης αποτελούν οι ανορθογραφίες και τα γραμματικά ή συντακτικά λάθη, π.χ. ἔσκουε αντί εἰσάκουε (α), Γεοργίου αντί Γεωργίου και ἰσήλθαμεν αντί εἰσήλθομεν (β). Η χρήση του σταυρού και των nomina sacra υποδεικνύει τις χριστιανικές καταβολές των εγκλείστων. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο τρόπος εκφοράς θυμίζει αρκετά χριστιανικά κείμενα, π.χ. οι επιγραφές α (βλ. Γρηγόριος Ναζιανζινός, Λόγος δ΄) και δ (βλ. Ψαλμοί 53:6, 93:18, 108:26).

Μανώλης Παπαδάκης, αρχαιολόγος, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών Αθήνας, Ανασκαφές Κορίνθου

JΕπιστροφή στον Χάρτη