Ο ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται βορειοανατολικά της πόλης των Σερρών, στο κέντρο του οικισμού Ελαιώνα (Ντουτλή), που ιδρύθηκε στον αρχαίο εμπορικό δρόμο από τις Σέρρες προς τη Νικόπολη του Νέστου. Το μνημείο κτίστηκε στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου, απλού τετρακιόνιου ναού. Χρονολογείται στο τρίτο τέταρτο του 12ου αι. Μικρό τμήμα του στρώματος βυζαντινών τοιχογραφιών με μορφές αγίων σώζεται στο διακονικό. Το 1851 κτίστηκε νέος νάρθηκας, όπου σώζεται η επιγραφή:
|1 Ἠ ΔÉΗCÌS ΤΏN |2 ΔΟȲΛΟǸ ΣΤÉ |3 ΡΓΙΟΥ ΣΤΟΓΙ |4 ÁΝ, 1888,
η οποία χρονολογεί το νεότερο στρώμα τοιχογραφιών που εκτείνεται σε όλο τον ναό. Χαράγματα 18ου αι. αποκαλύφθηκαν στο αρχικό στρώμα τοιχογραφιών του διακονικού. Διακρίνεται η παράκληση προς όφελος πιστού:
|1 1772 |2 ιερέας |3 Ἐπ̕ εὐχῆς ἐλέους δημήτρη αμαρτοΛώ.
Δρ. Νικόλαος Μ. Μπονόβας, αρχαιολόγος, ΕΦΑ Σερρών