Θραύσμα επιστυλίου από κόκκινο μάρμαρο (rosso antico) με ανάγλυφο διάκοσμο και νεότερα graffiti

Χρονολόγηση: γύρω στο 1300 π.Χ. (ΥΕ ΙΙΙ Β1 περίοδος)

Προέλευση / τόπος φύλαξης: από τη διακόσμηση της πρόσοψης του Θησαυρού του Ατρέα στις Μυκήνες. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (αποθήκη) ΕΑΜ Π 1481.

Διαστάσεις: σωζόμενο μήκος: 45,5 εκ., σωζόμενο ύψος: 18,1 εκ., σωζόμενο πάχος: 11,7 εκ.

Περιγραφή

Πρόκειται για μεγάλο τμήμα λιθόπλινθου, που σώζει την εξωτερική, την άνω και την κάτω επιφάνεια έδρασης. Συγκολλημένο από δύο μεγάλα τεμάχια με συνολικά 3 σιδερένιους συνδέσμους στην άνω, στην κάτω και στην πίσω όψη. Βαθύς δακτυλιόσχημος τόρμος στην άνω πλευρά της έδρασης. Διασώζονται στη διακοσμητική επιφάνεια δύο αντίνωτοι ημιρόδακες, παραπληρωματικές ενάλληλες καμπύλες και ένα πλήρες τρίγλυφο. Η μισή επιφάνεια της πίσω όψης είναι προσεκτικά λειασμένη και η άλλη μισή αδρά κομμένη, μια διάκριση που ενδεχομένως να εξυπηρετούσε στην προσαρμογή του λιθόπλινθου στο μέτωπο του μνημείου.

Σε έξι πέταλα του αριστερού ημιρόδακα διασώζονται graffiti με πρώτα ονόματα σε μικρογράμματη γραφή και παραπληρωματικά αστεροειδή μοτίβα στην άκρη. Η χάραξη είναι ελαφρά και έχει γίνει με αιχμηρό μεταλλικό αντικείμενο. Διακρίνονται τα ονόματα κατά σειρά:

Ελένη

Μαρία (?)

αναστασ…

Μαριγώ

αδρηανο (?)

παναγιώτη

Σε κεντρικό πέταλο του διπλανού ημιρόδακα η επιγραφή:

παπαν…

Μέσα στις ενάλληλες καμπύλες του ενός παραπληρωματικού κοσμήματος αναγράφεται:

1758

ήρθα

εγο ω παπα

Πυκνά τεμνόμενα ελαφρά χαράματα στην επιφάνεια του τριγλύφου περνούν πάνω από graffiti, που μοιράζεται σε τρεις σειρές και αναγράφει με διαφορετικό γραφικό χαρακτήρα:

1797

χ α χ χ

ω π 

Παρατηρήσεις

Το επιστύλιο κατέγραψε και δημοσίευσε πρώτος ο Gell το 1805, αναφέροντας πως το είδε σε ένα ερειπωμένο εκκλησάκι κοντά στο χωριό των Μυκηνών. Ο Gell δεν σχολίασε τα χαράγματα, που φαίνεται πως πρόσεξε πρώτος ο Παναγιώτης Σταματάκης, τον Ιανουάριο του 1878. Ο Σταματάκης απέσπασε το λίθινο θραύσμα από το ναΐδριο του Αγίου Γεωργίου και το έφερε στην Αθήνα, μαζί με τα ευρήματα της ανασκαφής του στον Θησαυρό του Ατρέα.

Το επιστύλιο φαίνεται πως περισυνελέγη από τον ιερέα της περιοχής το 1758, με την άφιξή του στην τοπική ενορία. Το χάραγμα παπαν θα μπορούσε να είναι η συντομογραφία του ονόματός του. Η αναγραφή των υπόλοιπων ονομάτων στα πέταλα του αριστερού ημιρόδακα και η εκ των υστέρων χάραξη σταυρού πάνω στο όνομα αναστασ (εικ. 3, 4) θυμίζει τη συνήθεια της αναγραφής σε εικονίσματα, των ονομάτων των παιδιών μιας οικογένειας με τη σειρά γέννησης και την σημείωση του έτους θανάτου εκ των υστέρων.

Η χάραξη της δεύτερης χρονολογίας και τα αινιγματικά σύμβολα στο τρίγλυφο έχουν γίνει από διαφορετικό χέρι.

Κώστας Πασχαλίδης, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο