Χρονολόγηση: ύστερος 5ος αι. π.Χ.
Προέλευση / τόπος φύλαξης: σωστική ανασκαφή τάφου, θέση Τριανταφυλλιά, Λειβανάτες Φθιώτιδας. Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, αρ. ευρ. Κ 3753.
Διαστάσεις: ύψος: 7,8 εκ., μέγιστη διάμετρος χείλους: 8,8 εκ., μέγιστη διάμετρος βάσης: 6,2 εκ.
Περιγραφή
Ακέραιος μελαμβαφής σκύφος αττικού τύπου. Βάση δακτυλιόσχημη, σώμα κωδωνόσχημο και οριζόντιες, πεταλόσχημες λαβές κυκλικής διατομής, που εκφύονται κάτω από το ίσιο χείλος. Γάνωμα, κατά τόπους απολεπισμένο, καλύπτει όλη την επιφάνεια του αγγείου με εξηρημένη στενή ζώνη, αφημένη στο χρώμα του πηλού, στο σημείο μετάβασης σώματος – βάσης. Η κάτω επιφάνεια της βάσης κοσμείται με τρεις ομόκεντρους, μελανούς κύκλους. Κάτω από τις λαβές διακρίνονται δύο graffiti:
ΜΕΙΞΙΛΑ
ΙΟ
Το πρώτο συνοδεύει ιστάμενη, γυμνή, ανδρική μορφή, στραμμένη προς τα αριστερά, στηριζόμενη σε βακτηρία. Η μορφή αποδίδεται ως καρικατούρα, εγχάρακτα, χωρίς λεπτομέρειες. Η κεφαλή της στρογγυλή, με μεγάλοjustifyκαι ανοιχτό στόμα, φέρει στην κορυφή δύο απολήξεις (κέρατα). Ευκρινώς διακρίνονται ο θώρακας, γεννητικά όργανα και τα οπίσθια της μορφής, η οποία ερμηνεύεται ως σάτυρος.
Παρατηρήσεις
Ο σκύφος αποτελεί κτέρισμα ανδρικής ταφής. Το όνομα Μειξίλαος είναι σπάνιο, απαντάται στη Θήβα κατά τον 1ο αι. π.Χ., αλλά είναι ήδη από τον 4ο αι. π.Χ. γνωστό στην Αττική. Δεδομένου ότι οι επιγραφές που χαράσσονται επάνω στο αγγείο μετά το ψήσιμό του αποτελούν προσωπικά αφιερώματα ή δώρα, θεωρείται πολύ πιθανόν ότι τα χαράγματα αυτά παραπέμπουν στον κτήτορα του αγγείου, κατ’ επέκταση στον ένοικο του τάφου, και η απεικόνιση της συγκεκριμένης μορφής ίσως είχε αποτροπαϊκό χαρακτήρα.
Πέτρος Κουνούκλας, αρχαιολόγος, ΕΦΑ Φθιώτιδας και Ευρυτανίας
Φιλίτσα Τιλελή, αρχαιολόγος, ΕΦΑ Φθιώτιδας και Ευρυτανίας