Χρονολόγηση: 730-720 π.Χ.
Προέλευση: Μεθώνη Πιερίας, από το λεγόμενο «Υπόγειο», αρ. ευρ. ΜΘ 2248.
Διαστάσεις κάθε τμήματος: σωζόμενο ύψος: 8,2 εκ. / 6,5 εκ., σωζόμενη διάμετρος: 13,5 εκ. / 9,8 εκ., σωζόμενη διάμετρος χείλους: 6,8 εκ. / 8,8 εκ., ύψος γραμμάτων: 0,3-0,6 εκ.
Περιγραφή:
Ευβοϊκός σκύφος, συγκολλημένος από πολλά όστρακα (εικ. 1). Σώζονται δύο τμήματα από το σώμα και το χείλος. Οι λαβές, η βάση και περίπου το μισό τμήμα του σώματος και του χείλους ελλείπουν. Εξωτερικά, στο ύψος των λαβών, διακοσμητική ζώνη με κάθετες και τεθλασμένες γραμμές διατρέχει το αγγείο. Το κάτω μέρος του αγγείου καλύπτεται με καστανέρυθρο αραιό γάνωμα (εικ. 2-3).
Περιμετρικά του αγγείου, κάτω από τη διακοσμητική ζώνη, σώζεται αποσπασματικά εγχάρακτη επιγραφή με φορά επί τα λαιά σε ευβοϊκό αλφάβητο της Ερέτριας
ΗΑΚΕΣΑΝΔΡΟΕΜ[……….c.22……….]ΕΙ̣ΤΕΤΟ[..c.6..]ΜΕΚ[..c.6..]ΑΤΟΝΣΤΕΡΕ
Σ[ΕΤ]Α̣Ι
hΑκεσάνδρο εμ[ὶ ……….c.22……….]ει̣τετο[..c.6..]μεκ[..c.6..]ατον στερέ-
σ[ετ]α̣ι
Παρατηρήσεις: Η Μεθώνη Πιερίας ιδρύθηκε από τους Ερετριείς το 733/2 π.Χ. Τα ευρήματα από το λεγόμενο «Υπόγειο», μεταξύ των οποίων και ο σκύφος του Ακέσανδρου, ανήκουν στην αρχική φάση ίδρυσης της πόλης. Το κείμενο της επιγραφής σύμφωνα με τον Α. Ματθαίου μπορεί να αποκατασταθεί ως εξής:
Ακεσάνδρου ειμί … μηδείς (αν)κλεττέτω (> ρ. ανακλέπτω). Ος δ’αν με κλέφσει ομμάτων (ή χρημάτων) στερήσεται.
«Του Ακέσανδρου είμαι (το ποτήρι/αγγείο; . . . κανείς να μην το κ)λέψει, (γιατί όποιος) μου το κ(λέψει), τα μάτια του (ή τα χρήματά του) θα στερηθεί».
Η επιγραφή ξεκινά με πεζό λόγο και καταλήγει σε έμμετρο ιαμβικό στίχο.
Η χρήση έμμετρου στίχου, αλλά και η αναντιστοιχία της «βαριάς» ποινής με την ευτελή αξία του πήλινου αγγείου, θυμίζουν αστεϊσμούς μεταξύ φίλων και παραπέμπουν στα σκόλια, στιχάκια που εκτελούσαν οι συμποσιαστές κατά τη διάρκεια των συμποσίων εν είδει παιγνίου ή διαγωνισμού.
Ο σκύφος του Ακέσανδρου αποτελεί το πιο πρώιμο παράδειγμα αντίστοιχων επιγραφών πάνω σε αγγεία με δήλωση ιδιοκτησίας και κατάρες προς επίδοξους κλέφτες [πρβλ. επιγραφή από Κύμη Ιταλίας, λίγο μεταγενέστερη (675-650 π.Χ.): «Της Ταταίης είμαι η λήκυθος· όποιος με κλέψει θα τυφλωθεί» (IG XIV 865)].
Θάλεια Σπυριδάκι, αρχαιολόγος-μουσειολόγος, ΕΦΑ Πόλης Αθηνών / Θ-ΙΝΚ