Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αποτελεί ανεξάρτητο παρεκκλήσιο της αθωνικής Μονής Ζωγράφου, το οποίο βρίσκεται εσωτερικά του περιβόλου, βόρεια του καθολικού ναού. Ο ναός ανήκει στον λεγόμενο αγιορείτικο τύπο, είναι, δηλαδή, σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος τετρακιόνιος με πλάγιους χορούς.
Σύμφωνα με την κυριλλική κτητορική επιγραφή του ναού που βρίσκεται στο νάρθηκα, πάνω από το μαρμάρινο περιθύρωμα της εισόδου, το παρεκκλήσιο κτίστηκε με έξοδα και δαπάνες του Χατζή Βούλτσο, από το Bansko της Βουλγαρίας το 1764, ενώ η ελληνική αφιερωματική επιγραφή, που βρίσκεται στο υπέρθυρο του κυρίως ναού, μας πληροφορεί ότι η αγιογράφησή του ολοκληρώθηκε το 1780.
Το παρεκκλήσιο, από τους αρχαιότερους ναούς της μονής, στεγάζει θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, γνωστή με την επωνυμία η Θεοτόκος του «Χέροβο», ή του Ακαθίστου ή και η Προαγγελομένη. Η εικόνα, ευρισκόμενη αρχικά σε κελί γέροντα, ο οποίος έψαλλε συνεχόμενα έμπροσθεν αυτής τον Ακάθιστο Ύμνο, παρενέβη με θαυματουργό τρόπο καλώντας τον γέροντα να προειδοποιήσει τους πατέρες της μονής για επικείμενη ληστρική επιδρομή. Η εικόνα της Θεοτόκου, η οποία με θαυματουργό τρόπο προπορεύτηκε της άφιξης του γέροντα στη μονή, κατέχει σήμερα τιμητική θέση στο ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού.
Σημαντικό στοιχείο στο παρεκκλήσι είναι τα δεκάδες χαράγματα σε κυριλλικό αλφάβητο στις αγιογραφημένες επιφάνειες του νάρθηκα, τα οποία παρέχουν πλούσιες ιστορικές πληροφορίες στον ερευνητή για την παρουσία προσκυνητών από τη βόρεια Βαλκανική. Αναγραφές ονομάτων, τίτλοι και επαγγέλματα, που πολλές φορές συνοδεύουν τα ονόματα αυτά, προσευχές και επικλήσεις, συμπληρώνουν τα κενά των πηγών για την ιστορία του ναού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παρακάτω χάραγμα, το περιεχόμενο του οποίου επαναλαμβάνεται σε δυο διαφορετικά σημεία της αγιογραφημένης επιφάνειες του νάρθηκα:
НИКОЛА РУСЮВЪ IЗОГРАФ: ОТÚ ТЪРНОВО: 1864 АПРÈЛIЙ 18:
Μετάφραση: «Νικόλα Ρουσιούβ Ζωγράφος: από το Τάρνοβο: 18 Απριλίου 1864» (η μετάφραση είναι του συγγραφέα).
Νικόλαος Μερτζιμέκης, αρχαιολόγος, ΕΦΑ Χαλκιδικής και Αγίου Όρους