Η Μονή Δαφνίου βρίσκεται στις υπώρειες του Ποικίλου όρους, στη μέση περίπου της διαδρομής της αρχαίας Ιεράς Οδού που συνέδεε την Αθήνα με την Ελευσίνα. Πρόκειται για μοναστηριακό συγκρότημα φρουριακής μορφής με τετράγωνο οχυρό περίβολο, στο κέντρο του οποίου δεσπόζει το Καθολικό, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το Καθολικό ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του ελλαδικού οκταγωνικού τρουλαίου ναού. Κοσμείται με ψηφιδωτά εξαιρετικής τέχνης, χρονολογούμενα στον 11ο αι., στον τρούλο και στα ανώτερα τμήματα των τοίχων, και με τοιχογραφίες του 17ου-18ου αι., οι οποίες αντικατέστησαν τις κατεστραμμένες ορθομαρμαρώσεις, στα κατώτερα τμήματα.
Στις εξωτερικές τοιχοποιίες του Καθολικού εντοπίζονται χαράγματα πλοίων, ηλιακών ρολογιών, ανθρώπινων μορφών, σταυρών, επιγραφών και συμβόλων. Τα χαράγματα βρίσκονται κυρίως εκατέρωθεν των εισόδων του ναού, με πιο χαρακτηριστικά τα ηλιακά ρολόγια, τα πλοία και τις επιγραφές στη νότια όψη (εικ. 1, 2) και σταυρό και ρόδακες (εικ. 3, 4) στη βόρεια όψη. Τα χαράγματα έχουν μικρές διαστάσεις, που κυμαίνονται από 5 εκ. έως 20 εκ.
Χαράγματα διακρίνονται και στις τοιχογραφίες στο εσωτερικό του Καθολικού, ωστόσο η φθορά του χρόνου καθώς και η επικάλυψη των εγχαράξεων με νεότερες, δυσχεραίνει την αποσαφήνιση των σχεδίων.
Ελευθερία Ζαγκουδάκη, αρχαιολόγος, ΕΦΑ Δυτικής Αττικής
Κατερίνα Δελούκα, αρχαιολόγος