Μινωϊκά graffiti με γραμμική Α

Ο αρχαιολογικός χώρος της Αγίας Τριάδας, ο οποίος πήρε το όνομα από παρακείμενη ομώνυμη εκκλησία, βρίσκεται 60 χλμ. νότια του Ηρακλείου, δίπλα στη Φαιστό. Στις αρχές του 20ού αι. η Ιταλική Αρχαιολογική σχολή αποκάλυψε τη «Βασιλική Έπαυλη», με πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα, όπως λίθινα αγγεία με ανάγλυφη διακόσμηση (θεριστών, πυγμάχων), πήλινες πινακίδες με Γραμμική Β, τη λίθινη σαρκοφάγο της Αγίας Τριάδος, με πλούσιο ζωγραφικό διάκοσμο, και θραύσματα τοιχογραφιών, τα οποία συντηρήθηκαν και αποκάλυψαν θαυμάσιες τοιχογραφίες, όπως αγριόγατους, γυναικείες μορφές, πομπή ιερέων κ.ά.
Τα “Μινωικά Graffiti” εντοπίστηκαν σε τοίχο με κονίαμα, δίπλα σε μια σκάλα του αρχαιολογικού χώρου. Ο Μινωίτης, που έκανε τη χάραξη, πιθανώς καθόταν χαμηλά στη σκάλα. Τα σύμβολα της Γραμμικής Α έχουν χαραχθεί με αιχμηρό εργαλείο. Εξετάζοντας τις κάθετες ακμές των εσοχών, παρατηρείται απώλεια κονιάματος μικρής έκτασης, περιμετρικά σε κάθε σύμβολο. Η ανομοιογένεια στις κάθετες πλευρές των συμβόλων, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εγχάραξη πραγματοποιήθηκε μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας σταθεροποίησης του ασβεστοκονιάματος. Συνεπώς δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τεχνική Sgraffiti, η οποία γίνεται συνήθως σε νωπό κονίαμα ή πηλό, ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο σχέδιο. Η κατάσταση διατήρησης των εγχάρακτων συμβόλων δεν είναι πολύ καλή, ενώ διατηρούνται ίχνη κόκκινης χρωστικής, αλλά με ελάχιστη συνοχή / πρόσφυση στο κονίαμα. Το κονίαμα με τα «Μινωικά Graffiti» αφαιρέθηκε από τον τοίχο σε τρία τμήματα, εκ των οποίων το ένα εκτίθεται στην αίθουσα V, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Τα σπαράγματα, μετά την αποκόλλησή τους από τη τοιχοποιία, έχουν ενισχυθεί με γύψο στην πίσω πλευρά. Έχουν γίνει προσπάθειες ερμηνείας των συμβόλων, αλλά οι μελετητές δεν έχουν καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα. Τα εγχάρακτα σπαράγματα αποτελούν μοναδική ιστορική μαρτυρία Γραμμικής Α πάνω σε ένα διαφορετικό υλικό, όπως το κονίαμα, καταδεικνύοντας τη διαχρονικότητα της ανθρώπινης συνήθειας γραφής σε δημόσιους χώρους, από το 1500 π.Χ.

Έφη Τσίτσα, συντηρήτρια αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου