Το Ιμαρέτ ιδρύθηκε από τον Γαζί Εβρενός, την περίoδo που ζούσε στην Κομοτηνή (1364/1365 με 1382/1383). Ήταν ένα πτωχοκομείο, το οποίο παρείχε δωρεάν τροφή και στέγη στους ταξιδιώτες. Φιλοξένησε αρκετούς οθωμανούς περιηγητές που το αναφέρουν, ανάμεσά τους και τον Εβλιγιά Τσελεμπί. Η λειτουργία του ήταν αδιάκοπη ως τις αρχές του 20ού αι.
Το κτήριο συνθέτουν τρεις τετράπλευροι τρουλαίοι χώροι, διαταγμένοι παρατακτικά στον άξονα ανατολής-δύσης, με συνεχές το βόρειο μέτωπό τους. Ο κεντρικός χώρος, που είναι ο μεγαλύτερος και φέρει τον ψηλότερο τρούλο, έχει ανοιχτή τη βόρεια πλευρά, ενώ η νότια εξέχει των δύο πλευρικών δωματίων, δίνοντας στο κτήριο σχήμα Ταυ. Από τον κεντρικό χώρο γινόταν η πρόσβαση στα δυο μικρότερα, σχεδόν ίσα πλευρικά δωμάτια. Τα δωμάτια είχαν τζάκι και χρησίμευαν είτε ως χώροι παρασκευής φαγητού είτε ως χώροι φιλοξενίας.
Αρχικά επιχρίσματα του Ιμαρέτ σώζονται στις δύο όψεις ενός μόνο τοίχου, αυτού που χωρίζει το ανατολικό δωμάτιο από τον κεντρικό ημιυπαίθριο χώρο.
Στην εσωτερική όψη του τοίχου, αυτήν που βλέπει στο δωμάτιο και σώζει τη μικρότερη επιφάνεια επιχρίσματος, διακρίνονται τμήματα μιας μεγάλης, σύνθετης παράστασης. Στην αριστερή γωνία εικονίζεται μια οχυρωμένη πόλη, με τρεις πύργους στην κύρια όψη. Στη δεξιά γωνία του τείχους στέκει ένας πολυώροφος πύργος, με δώμα γύρω από τον τελευταίο όροφο και επάλξεις. Στην αριστερή, δύο μικρότεροι πύργοι προφυλάσσουν ανάμεσά τους πύλη με ξύλινα καρφωτά θυρόφυλλα.
Δίπλα στον ψηλότερο πύργο είχε αρχίσει να σχεδιάζεται ένας άλλος, που θα βρισκόταν στην πίσω πλευρά της οχύρωσης, αλλά δεν ολοκληρώθηκε. Μέσα στην πόλη διακρίνεται μέρος από ένα θολωτό τέμενος με μιναρέ και τέσσερα κυπαρίσσια.
Μπροστά, εκτείνεται θάλασσα, γεμάτη καράβια διαφόρων μεγεθών, άλλα αποδοσμένα σε πρώτο επίπεδο κι άλλα στο βάθος. Διακρίνονται καλά τουλάχιστον πέντε καράβια με πανιά, κάποια και με κουπιά.
Δεξιά της οχυρωμένης πόλης, φαίνεται πως είχε αρχίσει να σχεδιάζεται μια άλλη, από την οποία διακρίνονται πύργοι, δέντρα και δυσερμήνευτες κατασκευές, ανάμεσά τους και σύντομη οθωμανική επιγραφή.
Η σύνθεση θυμίζει πανόραμα της Κωνσταντινούπολης, κυρίως λόγω του θαλάσσιου μετώπου και του ψηλού γωνιακού πύργου, που θυμίζει αυτόν του Γαλατά.
Στην άλλη όψη του ίδιου τοίχου, αυτήν που βλέπει προς τον κεντρικό χώρο, το τμήμα επιχρίσματος που σώζεται είναι μεγαλύτερο αλλά επιβαρυμένο από πετρελαιοκηλίδα, καθώς στον χώρο αυτό, όπως και στο δυτικό δωμάτιο, λειτούργησε για δεκαετίες μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Τα σωζόμενα χαράγματα εδώ έχουν αυτόνομο χαρακτήρα. Κυριαρχούν και πάλι τα πλοία, ένα από τα πιο αγαπημένα θέματα των γκράφιτι διαχρονικά, εντοπίζουμε όμως επίσης τσεκούρια, ένα πνευστό όργανο (κλαρίνο ή ζουρνά), ένα φίδι με ανθρώπινο κεφάλι στην ουρά, ένα ζώο με κέρατα (μάλλον κατσίκα), δέντρα, πύργους και παπούτσια. Τα σχέδια είναι εδώ πολύ πυκνότερα, και συχνά χαραγμένα πάνω σε παλιότερα.
Σοφία Ακριβοπούλου, αρχαιολόγος, ΕΦΑ Ροδόπης